BÀI THI LIÊN MÔN (CHƯƠNG TRÌNH CŨ---CUỘC THI CŨ---MỘT THỜI SÔI NỔI VỚI NGHỀ)

BÀI CỦA HỌC SINH LỚP 11.

1-Tên tình huống:

Từ những cơn say của Chí Phèo trong tác phẩm của Nam Cao nghĩ đến tệ nạn nghiện rượu trong thanh niên hiện nay.

1.1-Mục tiêu giải quyết tình huống

: Từ một vấn đề trong văn học, dựa trên việc tích hợp kiến thức để lí giải hiện tượng Chí Phèo với những cơn say rượu triền mien, dẫ đến xói mòn nhân cách, mất hết nhân hình lẫn nhân tính; từ đó liên hệ đến xã hội hiện nay và đưa ra biện pháp giải quyết vấn đề để ngăn chặn, giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của vấn đề gây nhức nhối trong xã hội.

1.2-Tổng quan về các lĩnh vực nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống:

- Văn học

- Xã hội học

- Y – dược học

- Hóa học

1.3-Giải quyết tình huống:

Tìm hiểu và nắm rõ vấn đề bằng cách đọc sách, báo; tham khảo các thông tin trên Internet; thảo luận với bạn bè; liên hệ các kiến thức đã tiếp thu được với thực tế để giải quyết vấn đề.

1.4-Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống:

Như một quy luật tự nhiên, mỗi con người sinh ra đều có một mảnh đời riêng, có thể giàu sang hay nghèo khổ, hạnh phúc hay bất hạnh, đầy đủ hay thiếu thốn. Và đây có lẽ cũng là nguồn cảm hứng của nhiều nhà thơ, nhà văn để sáng tác những tác phẩm của mình vừa để phản ánh hiện thực, vừa để bộc lộ cái tôi cá nhân, trong đó, nổi bật là tác phẩm “Chí Phèo” của Nam Cao, một người nông dân suốt cả cuộc đời chỉ toàn là bất hạnh. Một chi tiết rất thực tế của một người nông dân là khi quá đau khổ, quá uất ức và bế tắc đã tìm đến rượu, một thức uống mà khi uống vào, đầu óc trở nên lơ đãng, giúp Chí – người nông dân ấy tạm thời vơi bớt đau khổ, mạnh dạn hơn, dám đối mặt với cái xã hội dữ dằn, bất công, trớ trêu và nghiệt ngã.

Chí vốn dĩ là một anh canh điền khỏe mạnh, hiền lành, chăm chỉ và rụt rè và cũng chính vì vậy mà Chí rơi vào vòng ghen tuông của Lí Kiến, bị vu oan rồi tống vào tù, nơi mà chẳng khác gì cái địa ngục của trần gian suốt bảy, tám năm. Sau khi ra tù, Chí biết uống rượu và rượu trở thành thứ tri kỉ của Chí, chỉ biết uống rượu, chửi rủa, bị mọi người gạt bỏ, xa lánh, Chí càng chán đời hơn, đau khổ nhiều hơn nên càng uống rượu và rạch mặt ăn vạ, cứ ngày nối ngày như vậy đã trở thành thói quen và Chí trở thành một người nghiện rượu, vô tích sự. Không dừng lại ở đây, Chí còn bị mua chuộc, dụ dỗ trở thành kẻ đi đòi nợ thuê và đòi hỏi hắn phải gan lì, liều lĩnh nên rượu càng trở nên cần thiết hơn bao giờ, bởi vậy, Chí nghiện nặng, trở thành một con ma rượu, một con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Chính lúc này, nhìn Chí giờ đã khác xa với trước kia, trở thành một kẻ lưu manh, hung tợn: Đầu trọc lốc, răng cạo trắng hớn, mặt cơng cơng, hai mắt gườm gườm, mặt đầy những vết sẹo chồng chéo nhau. Cả nhân tính cũng vậy, biến đổi hoàn toàn, trở nên liều lĩnh, hung hăng, ngang ngược, mất tính người, mất lí trí, mất luôn ước mơ, sức khỏe và nhân cách, toàn gây rắc rối cho làng Vũ Đại, phá hủy bản thân,… Tất cả được thực hiện sau khi Chí uống rượu và nghiện rượu, trở nên đáng sợ và cũng đáng thương.

Tất nhiên, việc Chí Phèo bị biến đổi cả nhân hình lẫn nhân tính, trở thành “con quỷ dữ” của làng Vũ Đại thì nguyên nhân sâu xa đó chính là xã hội thực dân phong kiến thối nát, cùng lũ cường hào ác bá ở làng như Bá Kiến, Đội Tảo…đã đè nén, áp bức bóc lột họ đến mức độ tột cùng khổ đau: bị cự tuyệt quyền làm người, và phải chết thê thảm. Chính vì bị o ép, đè nén mà Chí đã tìm đến rượu để mà “giải khuây”, thoả mãn sự thiếu hụt, bế tắc …cuộc đời của mình trong men rượu và những cơn say triền miên.

Vậy rượu là gì mà có sức tàn phá ghê gớm như vậy? Theo một khái niệm chung, rượu là một thức uống có cồn được chế biến dưới nhiều hình thức khác nhau từ nhiều loại nông sản như gạo, sắn, nho,… qua quá trình lên men. Theo hóa học, rượu có công thức cấu tạo là C2H5OH, là cồn Etylic, trong rượu có chứa chất etanol gây nghiện. Đặc biệt, khi rượu được đưa vào cơ thể, nó ức chế các tế bào não chịu tác dụng về chức năng phán đoán, ý thức tự chủ, sự khống chế về mặt đạo đức, thay đổi cấu trúc của não, tế bào não hoạt động theo tác dụng của rượu và gây ra cảm giác thèm muốn rồi gây nghiện, uống từ buổi sáng, say sưa hằng ngày và trở thành thông lệ. Rượu còn gây ra tác hại vô cùng nghiêm trọng về sức khỏe như xanh xao, gầy gò, thiếu sức sống, uể oải, tác phong không chuẩn mực, đi đứng xiêu vẹo, lười hoạt động, làm giảm và mất cảm giác thèm ăn uống, tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan nội tạng (các bệnh viêm và ung thư gan, phổi, tim mạch,…), nếu bị ngộ độc rượu nặng có thể dẫn đến hôn mê, bất tỉnh và tử vong. Còn về nhân cách, rượu gây rối loạn tinh thần và hành vi, hay chấp nhận thất bại và hoàn toàn sụp đổ, mất phương hướng, nguy cơ sa vào tệ nạn xã hội và trở thành tội phạm là rất lớn, thường không tìm ra lỗi lầm của mình, có thái độ hung hãn, cô lập mình với xã hội, xa lánh bạn bè, người thân, không quan tâm gì đến xung quanh,… Nghiện rượu còn dẫn đến mâu thuẫn gia đình, dùng vũ lực với vợ con khiến gia đình tan vỡ, bị mọi người xa lánh, coi thường, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội, xuống dốc về mặt đạo đức, nhân phẩm. Có câu nói “Rượu màu trắng nhưng làm đỏ mặt người và làm đen nhân cách” quả không sai.

Vậy nguyên nhân nghiện rượu là do đâu? Không có điều gì mà không có nguyên nhân của nó. Rượu có chất etanol hình thành khi lên men, có tiềm năng gây nghiện rất lớn, bắt đầu ngay khi uống đều đặn một lượng nhỏ, tiến triển chậm và khó nhận thấy, người uống thường không ý thức được tính nghiêm trọng của chứng bệnh. Trong nhiều nền văn hóa, rượu là chất gây nghiện được xã hội chấp nhận, dễ dàng tìm kiếm và rẻ tiền, đối với nhiều dân tộc, rượu đi vào đời sống hằng ngày (nhất là người Thái) những người được xem là tửu lượng cao là có tính đàn ông, đáng khâm phục và từng trải, những đứa trẻ vị thành niên thấy vậy cũng bắt chước người lớn vì vốn có tính tò mò, bồng bột và thích thử nghiệm. Một số thành phần chỉ biết ăn chơi, sống buông thả, được chiều chuộng từ nhỏ, thích nhậu nhẹt, không muốn lao động, lười biếng. Còn đối với bản thân một số người, rượu được coi là “quốc hồn, quốc túy”, nó xúc tác cho cảm giác thăng hoa, bay bổng hoặc dùng để giải tỏa những áp lực và sầu muộn trong cuộc sống hay để ăn mừng và gặp mặt bạn bè: “Nâng ly, không say không về”. Đàn ông còn quan niệm chất men vô cùng quan trọng, là chiếc cầu nối giữa mọi người với nhau, là nút thắt cho mọi mối quan hệ với quan niệm “Đã cùng uống rượu thì là anh em” hay “Nam vô tửu như kì vô phong”.

Vì vậy nên tình trạng nghiện rượu ở nước ta và trên thế giới ngày càng tăng một cách nhanh chóng và các hệ lụy của nó cũng ngày càng đáng báo động: Chiếm 4% tổng số ca tử vong toàn cầu, ở Canada: 1.8% tổng người chết trong khi châu Âu là 10%, Nga là 14.3% và ở Việt Nam, ngiện rượu nặng ở thành phố là 5%, ở nông thôn là 3%, tổng số ca nhập viện và tử vong là không nhỏ đối với một nước 85 triệu dân.

Với tình trạng trên, chúng ta cần phải có những biện pháp kịp thời, hiệu quả để đẩy lùi nạn nghiện rượu, một loại tện nạn làm cho tâm, sinh, lý con người luôn thèm muốn uống rượu, cơ thể khó chịu, bức bối khi không được uống rượu, bị lệ thuộc vào rượu, trở thành con rối của “thần men”, lâu dần trở thành căn bệnh mãn tính. Nhà nước ta đã có những biện pháp như tổ chức phong trào cấm uống rượu, ban hành nghị quyết, văn bản về việc sản xuất, mua bán và sử dụng chất có cồn, phát thanh truyền hình lên tiếng đồng tình kiến nghị những biện pháp kiên quyết về vấn đề này: Đối với cửa hàng phạt 100 000 – 500 000 VNĐ/1 lần vi phạm, người say rượu gây rối nơi công cộng phạt từ 30 000 - 50 000 VNĐ và bắt đầu từ 10/11/2013, người lái xe (tài xế) uống rượu say khi đang lái xe bị phạt 15 triệu đồng. Đối với những người nghiện rượu, việc cai nghiện là một điều rất cần thiết. Người nghiện phải từ bỏ các thức ăn, đồ uống có cồn, điều trị trong vòng tám đến mười bốn ngày, trong những ngày này, thường xuất hiện triệu chứng buồn nôn, bị xúc động, rối loạn giấc ngủ, trầm uất, run rẩy, có thể bị ảo giác. Có các loại thuốc giúp cai nghiện như: Baclofene, Metronidazol ức chế thèm rượu; Esperal, Elavin chống tái nghiện,… Cần điều trị tâm lí sau cai nghiện vì không có sự lành bệnh theo đúng nghĩa, bệnh nhân có thể thèm và uống lại rượu sau vài tháng hay vài năm. Người nghiện có thể điều trị ở nhà hoặc ở các trung tâm cai nghiện, điều trị càng sớm thì tỉ lệ thành công càng cao. Trong thời gian này, cần bổ sung chất dinh dưỡng, dùng đúng thuốc và đủ liều, trị dứt khoát. Cai nghiện có thành công hay không còn phụ thuộc rất lớn vào quyết tâm cai nghiện, sức mạnh ý chí và sự giúp đỡ của những người xung quanh như gia đình, người thân, bạn bè,… Xã hội cũng nên thay đổi quan niệm chỉ có uống rượu mới chứng tỏ được bản lĩnh đàn ông.

Như đã nêu trên, thực trạng hiện nay cho thấy từ một Chí Phèo thời xưa, đến nay đã có hàng trăm, hàng nghìn Chí Phèo thời hiện đại, tuy không đến mức thảm hại và cùng đường như Chí nhưng cũng đủ để làm suy sụp, tổn hại đến bản thân, gia đình và xã hội. Bản thân rượu không xấu, nó còn có những tác dụng tốt như thúc đẩy tuần hoàn máu, làm ấm cơ thể, rượu thuốc có thể giúp chữa một số bệnh và tăng cường sức khỏe nếu chúng ta uống một lượng vừa đủ nhưng do rượu gây nghiện và con người đã quá đà trong việc uống rượu nên đã biến rượu thành một thứ luôn ám ảnh con người. Chúng ta chỉ nên sử dụng như một thức uống có ích, một thức uống tô điểm thêm cho niềm vui cuộc sống, đừng làm nó trở thành một thứ đáng lên án và bài trừ như hiện nay. Chính con người đang tự tay phá hủy bản thân mình chứ không phải do một thế lực nào khác. Hỡi những con người ấy, hãy tự bảo vệ và tôn trọng chính mình!

2- Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống:

- Phân tích được tác hại của việc nghiện rượu từ đó đề ra giải pháp giải quyết tệ nạn này.

- Liên hệ được một vấn đề trong văn học với vấn đề thực tế trong xã hội hiện nay

- Nâng cao hiểu biết của mọi người về vấn nạn nghiện rượu, giúp mọi người tránh xa tệ nạn này.